Kiedy ktoś idzie do pracy, ma proponowaną konkretną kwotę wynagrodzenia. Bierze się tu pod uwagę np. staż pracy, wykształcenie, doświadczenie zawodowe oraz to, jakie stanowiska dana osoba będzie piastowała. Jednak w przypadku wynagrodzeń wciąż słyszy się o najniższej krajowej pensji, ale i o tzw. średniej krajowej. Czym ona dokładnie jest?
Czym jest średnia krajowa?
Jak sama nazwa sugeruje, chodzi o to, ile średnio zarabiają Polacy. Dlatego też wartość średniej krajowej zmienia się co jakiś czas, a dane o wysokości średniej krajowej są uaktualniane przeważnie co kwartał. Jest to istotne choćby przy dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym w ZUSie, gdzie składki płaci się właśnie od średniej krajowej pensji, niezależnie od tego, jakie dochody ma osoba, która w ten sposób chce się ubezpieczyć.
Wynagrodzenie w Polsce bywa bardzo zróżnicowane. Chodzi tu zarówno o rodzaj stanowiska (od pracownika podstawowego i początkującego po kadrę kierowniczą i zarządzającą), jak i o zawód danej osoby. W Polsce prawo stanowi konkretnie jedynie o najniższej krajowej pensji oraz najniższym wynagrodzeniu godzinowym, jeśli w grę wchodzi umowa o prace lub inny rodzaj umowy między pracodawcą a pracownikiem.
Nie ma natomiast konkretnej kwoty, gdy chodzi o maksymalne wynagrodzenie. Wprawdzie bywają podawane tzw. widełki wynagrodzeń – zwłaszcza przy umowach i zatrudnieniu w administracji państwowej, jednak w firmach prywatnych maksymalne wynagrodzenie zależy od dochodów firmy oraz od decyzji właścicieli.
Ile wynosi średnie wynagrodzenie Polaków w 2022 roku?
Średnia krajowa to wartość zmienna. GUS uaktualnia jej wartość mniej więcej co kwartał – i te dane będą się liczyć przy wspomnianym już dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym w ZUS. W danym miesiącu osoby zainteresowane takimi danymi mogą jednak otrzymać najświeższe informacje nt. średniej krajowej,ale będą one dotyczy w najlepszym przypadku poprzedniego miesiąca – czyli np. w maju poznajemy średnią krajową, którą wyliczono na kwiecień. Np. w marcu 2022 roku średnia krajowa wynosiła 6665,64 zł brutto, czyli 4788,12 zł netto.
Jak wyliczana jest średnią krajową w Polsce?
Średnią krajową wylicza GUS i bierze się tu pod uwagę jedynie firmy, które zatrudniają przynajmniej 10 osób. Nie uwzględnia się tu więc przedsiębiorstw zatrudniających 1-9 osób, wynagrodzeń z umów o dzieło oraz umów zleceń.
Aby wyliczyć średnią krajową w danym miesiącu, GUS bierze pod uwagę:
- wynagrodzenia osobowe brutto
- honoraria wynikające z umów o pracę
- wypłaty z tytułu udziału w zyskach.
Otrzymana kwota jest dzielona przez średnią liczbę osób zatrudnionych w konkretnym momencie. Wartość średniej krajowej za dany miesiąc zazwyczaj poznajemy w połowie kolejnego miesiąca kalendarzowego.
Wartość średniej krajowej jest więc bardzo umowna, bo nie bierze tak naprawdę pod uwagę wszystkich, albo przynajmniej 90% umów wszystkich rodzajów, dotyczących zatrudnienia z danego miesiąca. To dobry argument w przypadku starania się o stanowisko na umowę o pracę, zwłaszcza gdy chodzi o osobę, która kontynuuje, anie zaczyna dopiero swojej kariery zawodowej.
